معمولا مجلات از نظر درجه و اعتبار با هم متفاوت هستند و برای اینکه ببینیم مجله مورد نظرمان از چه اعتباری برخوردار است باید بدانیم توسط کدام موسسه نمایه شده است.
نمایه‌شدن مجلات در پایگاه‌های مختلف به معنای چیست؟ اجازه بدهید که در این زمینه برایتان توضیح بدهیم. واقعیت این است که شرکت‌ها و موسساتی در دنیا وجود دارند که در حوزه مسائل علمی و تحقیقاتی فعالیت دارند. این موسسات با راه‌اندازی پایگاه‌هایی، اقدام به رتبه‌بندی مجلات علمی می‌کنند.
هر موسسه برای پذیرش مجلات و قراردادن آنها در پایگاه خود، معیارهایی را در نظر دارد که مجله باید از سد آنها عبور کند. پایگاه‌هایی که در ادامه معرفی می‌شوند با در نظر گرفتن شاخص‌هایی کیفیت و ارزش مجلات علمی را می‌سنجند و اجازه نمی‌دهند که مجله‌ای که استانداردهای لازم را ندارد، به پایگاه وارد شود و در آنجا نمایه شود.
معمولا هم ورود یک مجله به پایگاه داده‌ای موسساتی که در ادامه می‌خوانید، به طور دائمی و همیشگی ادامه ندارد. یعنی فهرست‌های مجلات موجود در پایگاه‌ها بررسی می‌شوند و به‌روزرسانی می‌گردند. در این مطلب می خواهیم به معرفی نمایه های مختلف علمی بپردازیم و بیشتر با آنها آشنا شویم.
نمایه یا ایندکس شدن یعنی چه؟
نمایه یا ایندکس (index) به معنای دلالت‌کردن است. دلالت‌کردن هم یعنی نشان‌دادن. یعنی چیزی ذهن‌مان را به سمت چیز دیگری رهنمون کند.
به عبارت ساده‌تر، نمایه به معنای فهرست هم هست. نمایه‌نامه‌ها یا پایگاه‌هایی علمی وجود دارند که مجلات را براساس استانداردهایی که برای خود تعریف کرده‌اند، رتبه و فهرست‌بندی می‌کنند. زمانی که پایگاه‌ها و موسسات معتبر و معروف، مجله‌ای را می‌پذیرند، اطلاعاتی را درباره آن مجله و آثارش با مخاطبان مختلف به اشتراک می‌گذارند.
دو دسته از نمایه‌ها وجود دارد:
- نمایه‌های استنادی معتبر بین‌المللی (international citation indexes)؛
- نمایه‌های تخصصی بین‌المللی (international special indexes).
نمایه‌های استنادی معتبر بین‌المللی دارای ارزش بیشتری نسبت به نمایه‌های تخصصی بین‌المللی هستند. البته از هر دو نمایه‌ها برای اعتبارسنجی مجلات مختلف و ژورنال‌های تخصصی بهره برده می‌شود. اما باید بدانید که مجلات موجود در نمایه‌های استنادی معتبرتر هستند و با خیال راحت‌تری می‌توان روی آنها حساب کرد.
این را هم یادتان باشد که هر چند، اعتبار نمایه‌های تخصصی بین‌المللی بالاتر از نمایه‌های استنادی معتبر بین‌المللی نیست اما آنها هم ابزاری برای شناسایی وضعیت مجلات هستند. حال در نظر بگیرید که مجله‌ای در هر دوی این نمایه‌های وجود دارد. قطعا ارزش و اعتبار آن خیلی بالا خواهد بود.
فهرست نمایه‌های تخصصی بین‌المللی معتبر
- Advanced Polymers Abstracts
- Aerospace and High Technology Database
- Ageline
- Agricola
- Agris
- Aluminium Industry Abstract
- Analytical Abstracts (RSC)
- Applied Social Sciences Index and Abstracts (ASSIA)
- Aquatic Sciences and Fisheries Abstracts (ASFA)
- Art &Archaeology Technical Abstract (AATA)
- ATLA Religion Database
- Bacteriology Abstracts
- Biological Abstract (BA)
- BIOSIS
- Biotechnology Research Abstracts
- CAB & CABI Abstracts
- Ceramic Abstracts
- Chemical Abstract
- Chemical Engineering and Biotechnology Abstracts (CEABA)
- Civil Engineering Abstracts (CEA)
- Computer and Information System Abstracts
- Crop Science Database
- Current Index to Statistics
- Derwent Innovation Index
- Design and Applied Arts Index (DAAI)
- Documents in information Science (DoIS)
- Earthquake Engineering Abstracts (EEA)
- Ecology Abstracts
- Econlit
- Education Resources Information Center (ERIC)
- Educational Research Abstracts (ERA)
- Educational Technology Abstracts
- EMBASE
- Engineered Materials Abstracts
- Engineering Village
- Environment Index
- Environmental Engineering Abstracts
- Environmental Science Database
- Environmental Sciences & Pollution Management (ESPM)
- E-Prints in Library & Information Science (E-LIS)
- Family Index
- Food Science and Technology Abstracts (FSTA)
- GeoRef
- Health and Safety Sciences Abstracts
- Index Islamicus
- Index to Christian Art
- INSPEC
- International CONstruction Database (ICONDA)
- International Index to Music Periodicals (IIMP)
- International Nuclear Information System (INIS Database)
- International Pharmecutical Abstracts (IPA)
- Lexis-Nexis
- Library Literature and Information Science
- Linguistics & Language Behavior Abstracts (LLBA)
- LISA
- LISTA
- MathSci.net
- Mechanical & Transportation Engineering Abstracts
- Mechanical Engineering Abstracts
- MEDLINE
- Merck Index
- Metal Abstracts, Metals Abstracts Index and Alloys index (METADEX)
- Meteorological and Geoastrophysical Abstracts
- Modern Language Association (MLA) International Bibliography
- Music Index
- Oceanic Abstracts
- Philosopher’s Index
- Physical Education Index
- Plants database
- Population Index
- Psychlit
- PsycINFO
- PubMed
- Reaxys
- Social Services Abstracts
- Sociological Abstracts
- Solid State and Superconductivity Abstracts
- Toxicology Abstracts
- Toxline
- Water Resources Abstracts
- World Wide Political Science Abstracts
- Zentralblatt math (Z math)
نمایه‌های علمی استنادی مختلف و تقسیم‌بندی آنها
به طور کلی چهار موسسه بین المللی در علوم مختلف مجلات را نمایه یا ایندکس می کنند که شامل شرکت‌های زیر می‌شود:
- تامسون رویترز (Thomson Reuters)؛ نمایه‌های isi و wos؛
- اسکوپوس (Scopus)،
- پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)
- پاب مد(PubMed) .
کمی بیشتر با این مجلات و نمایه ها آشنا می شویم. این نمایه‌ها همان نمایه‌های استنادی معتبر بین‌المللی هستند.
نظر (0)