اگر دانشجو یا محقق باشید حتما با وب‌ آو ساینس آشنا هستید. شاید هم دقیقا نمی‌دانید که کارکرد و خدمات این پایگاه چیست. برای فعالیت بهتر در دنیای پژوهش و زمینه رشته تخصصی‌تان، بهتر است با این پایگاه دقیق‌تر آشنا شوید.

وب آو ساینس (Web Of Science) که گاهی به اختصارWOS نیز خوانده می ­شود یک پایگاه وب و نمایه استنادی علمی است که از سوی موسسه تامسون رویترز ایجاد شده و امکان جستجوی استنادی جامع و دسترسی به پایگاه ­های داده مختلفی را فراهم می‌کند.

هدف از راه‌اندازی چنین پایگاهی، ایجاد بستری برای شکل‌گیری ارتباطات میان محققان و امکان دسترسی ساده‌تر به مقالات و منابع علمی بوده است. بدون وجود پایگاهی که در آن، منابع و کارهای صورت‌گرفته علمی مختلف به‌شکلی جامع و دقیق قابل‌پیگیری و کشف هستند، نمی‌توان علم را در زمینه‌های مختلف به‌درستی پیش برد.

علاوه بر این، میزان اهمیت و ارزش یک مقاله و منبع علمی هم با قرارگرفتن در چنین بستر و پایگاهی بیشتر مشخص می‌شود. اگر قرار باشد که به مقالات، مجلات و مستندات علمی در پژوهش‌های دیگر استناد داده شود، به‌تدریج معلوم می‌گردد که یک اثر چقدر مورد توجه قرار گرفته و دیگران در کارهای علمی و تحقیقات خودشان به آن رجوع کرده و از آن الهام گرفته‌اند.

پس هر طور که نگاه کنیم، وجود پایگاهی مانند وب آو ساینس بسیار ضروری و مهم است.

وب آو ساینس را بیشتر بشناسید

 وب آو ساینس را به‌عنوان یک ابزار یکپارچه‌سازی تحقیق توصیف می­‌کنند که به کاربر این امکان را می‌­دهد از اطلاعات موجود در این پایگاه برای کسب اطلاعات به روز، آنالیز آن­ها و در نهایت چاپ مقاله خود استفاده کند.

وب آو ساینس امروزه به معتبرترین شاخص اعتبارسنجی جهان برای تحقیقات علمی و پژوهشی تبدیل شده است که در آن امکان دسترسی به بیش از ۲۰هزار ژورنال سطح بالا از سراسر جهان در ۲۵۰ موضوع علمی متنوع و کتب و مقالات کنفرانسی نیز وجود دارد.

در این پایگاه داده‌ای علمی اطلاعات مختلفی در قالب‌های زیر موجود است:

• مجلات علمی مختلف حاوی مقالات ارزشمند؛
• منابع اینترنتی مانند وبسایت‌های علمی ارزشمند و کاربردی؛
• اطلاعات مرتبط با اختراعات رسمی ثبت‌شده هم در وب آو ساینس وجود دارد؛
• کتب علمی مختلفی هم در پایگاه داده‌ای وب آو ساینس قرار دارند که می‌توانید از آنها بهره‌مند شوید.

عموما، کتاب­ هایی که در پایگاه وب آو ساینس قرار می‌گیرند در زمینه­ های علوم، علوم اجتماعی و انسان شناسی هستند که مربوط به سال جاری یا نهایتا ۵ سال گذشته هستند. کتا­ب‌های خارج از این محدوده، به‌خصوص در زمینه‌های هنری و موضوعات اجتماعی دیگر نیز اغلب تحت پوشش وب آو ساینس قرار می‌گیرند. یادتان باشد که هر چقدر کتاب‌ها قدیمی‌تر باشند ارزش بالاتری هم دارند.

کتاب­ها اغلب با فرمت‌های زیر منتشر می­‌شوند:

• پایان‌نامه ­ها یا رساله‌‌های دکتری: رساله­‌ها زمانی تحت پوشش وب آو ساینس قرار می­گیرند که قسمتی از یک سری کتاب منتشر شده باشند یا به تنهایی بعنوان کتاب به چاپ رسیده باشند.
• کتب درسی:  برخی کتاب‌های درسی نیز برای استفاده در تحقیقات موثر هستند که در این پایگاه قرار می‌گیرند.
• کتاب­های سریالی: کتاب­های علمی و دانشگاهی که به صورت سریالی چاپ شده‌اند نیز تحت پوشش وب آو ساینس قرار می­گیرند.
• ترجمه کتبی که محتوای آنها به زبانی غیر زبان انگلیسی است: کتب غیر انگلیسی که محتوای مفید و موثری دارند در صورت ترجمه شدن در این پایگاه قرار می­گیرند.
• بیوگرافی:  برخی کتب بیوگرافی که محتوای آنها برای کارهای تحقیقاتی مفید هستند نیز در این مجموعه قرار می­گیرند.

اولویت با کتاب­‌هایی است که در مقالات بیشتری به آن ها استناد شده و بار علمی مهمی دارند. درباره مقالات موجود در این پایگاه هم باید گفت که مقالات چاپ‌شده معتبر در ژورنال‌های مهم دنیا در رشته‌های گوناگون در این پایگاه وجود دارند. رشته‌های علمی متنوع بین‌رشته‌ای و غیربین‌رشته‌ای در پایگاه وب آو ساینس پوشش داده می‌شوند.

مزایا و ویژگی‌های مثبت وب آو ساینس چیست؟

همان‌طور که تا اینجا متوجه شدید، وب آو ساینس پایگاه استنادی درجه یکی است که می‌تواند به محققان و دانشجویان و به‌طور کلی تمام اعضای جامعه علمی کمک کند. ویژگی‌های بسیار مثبتی در این پایگاه وجود دارد که باعث می‌شود همیشه در صدر پایگاه‌های دنیا به آن توجه شود. برای مثال، نکات زیر را در نظر بگیرید:

• وب آو ساینس می‌تواند امکان دسترسی به تمام مراجع استنادی یک مقاله را در اختیارتان بگذارد.
• اطلاعات مرتبط با مدارک علمی موجود در این پایگاه یعنی مقالات، کتب و… به شکل چکیده در اختیار کاربران مختلف قرار می‌گیرد.
• موضوعات و عناوین علمی بسیار متنوعی در پایگاه وب آو ساینس وجود دارند و در نتیجه، پایگاهی عظیم و غنی را تشکیل می‌دهد که محققان و افراد از علوم گوناگونی می‌توانند از خدماتش بهره‌مند شوند.
• مقالات و کتبی که در این پایگاه نمایه می‌شوند، کیفیت بسیار بالایی دارند. چون این پایگاه به‌سادگی هر محتوا و متنی را نمی‌پذیرد و هر اثر باید شاخصه‌هایی قوی برای پذیرش داشته باشد. شاخص‌هایی برای سنجش آثار جهت پذیرش در این پایگاه وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
• پایگاه وب آو ساینس به‌طور مرتب و در فواصل هفتگی به‌روزرسانی می‌شود. به همین خاطر می‌توان روی اطلاعات موجود در محتوای آن حساب زیادی باز کرد.

شیوه جست‌وجوی منابع مختلف در وب آو ساینس چگونه است؟

یکی دیگر از مزایای اصلی پایگاه وب آو ساینس امکان جست‌وجوی پیشرفته و براساس شاخص‌های مختلف است. مثلا شما می‌توانید منابع علمی گوناگون شامل مجلات و مقالات را براساس موارد زیر در این پایگاه جست‌وجو، شناسایی و پیدا کنید:

• جست‌وجو براساس کشور؛
• جست‌وجو براساس زمان تولید؛
• جست‌وجو براساس موضوع و عناوین؛
• جست‌وجو براساس نام دانشگاه و موسسه علمی؛
• و… .

همان‌طور که می‌بینید امکان جست‌وجو براساس کلیدواژه‌های متنوعی در وب آو ساینس وجود دارد. امکان ایدئال این مجموعه، در دسترس‌گذاشتن مقالات و منابع دیگری برای کاربران است که به محتواهای درون این پایگاه استناد کرده‌اند. یعنی شما می‌توانید مثلا تمام مقالاتی که به یک مقاله خاص ارجاع داده‌ و به آن استناد کرده‌اند در این پایگاه پیدا کنید.

گاهی‌اوقات، امکان دانلود این منابع هم وجود دارد. اگر نتوانید مقاله‌ای را به‌طور کامل دانلود کنید، حتما دسترسی به چکیده آن را خواهید داشت.

معیار سنجش در وب آو ساینس چیست؟

وب آو ساینس از فاکتور تاثیر ژورنال (Journal Impact Factor) برای سنجش و ارزیابی تاثیر یک کار تحقیقاتی و مقاله استفاده می‌کند. بنابراین در وب آو ساینس می‌توانید استنادات انجام گرفته به یک مقاله علمی و همچنین شاخص H-Index نویسنده را در کنار موارد دیگر بیابید.

هر محتوایی برای قرار گرفتن به روی پایگاه وب آو ساینس باید تحت بررسی و ارزیابی‌های دقیقی قرار بگیرد. بنابراین می ­توان این‌طور در نظر گرفت که تمامی مقالات و مجلات قرار گرفته روی این پایگاه علمی از کیفیت بالایی برخوردار هستند. اما اجازه بدهید که درباره ضریب تاثیر که از جمله شاخص‌هایی است که در موسسه تامسون رویترز برای پذیرش مقالات و مجلات علمی باکیفیت در نظر گرفته می‌شود، بیشتر توضیح بدهیم.

ضریب تاثیر چیست؟

ضریب تاثیر یا ایمپکت فکتور (Impact Factor) شاخصی علمی است که میانگین تعداد استنادها (Citation) به مقالات اخیر منتشرشده در مجله‌ای علمی را نشان می‌دهد. این شاخص می‌تواند نشانه و نمادی از اعتبار مجله و مقالاتی باشد که در آن به چاپ رسیده‌اند.

هر چقدر که این ضریب برای مجله‌ای بیشتر باشد، از اعتبار و ارزش علمی بالاتری هم برخوردار خواهد بود. با پیشرفت سریع و رو به رشد علم، نقش مقالات و مجلات علمی در اشاعه نتایج تحقیقات و دستاوردهای علمی بسیار مهم‌ شده است.

ضمن اینکه تعداد مقالاتی که منتشر می‌شود هم بسیار زیاد است و نیاز به شاخصی مانند ضریب تاثیر بسیار زیاد احساس می‌شود. در واقع باید از میان کارهای علمی متعددی که در طول هر سال صورت می‌گیرد، راه و شیوه‌ای باشد که بتوان بهترین‌ها و معتبرترین‌ها را شناسایی کرد. البته شاخص ضریب تاثیر دقیقا چیزی نیست که بتوان بی‌قید و شرط به آن استناد کرد ولی نمی‌توان از ارزش آن هم غافل شد.

مجلات و مقالاتی که برای ثبت در وب آو ساینس ارسال می­‌شوند باید توسط سردبیران این مجموعه مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار بگیرند و با توجه به استانداردهای وب آو ساینس امتیازدهی شوند. این پروسه اصلا فرایند ساده و کوتاه‌مدتی نیست چرا که روزانه تعداد زیادی مقاله و مجله برای بررسی در این مجموعه دریافت می‌شوند. گاهی ممکن است یک بررسی حتی ۹ ماه به طول بینجامد.

مجموعه وب آو ساینس دارای ۶ پایگاه داده آنلاین است:

•  Science Citation Index Expanded که بیش از ۸هزار و ۵۰۰ ژورنال مطرح را از سال ۱۹۰۰ میلادی تا به امروز پوشش می­‌دهد.
• Social Sciences Citation Index که بیش از ۳هزار ژورنال را در زمینه علوم اجتماعی از سال ۱۹۰۰ تا به امروز پوشش می‌­دهد.
• Arts & Humanities Citation Index که بیش از هزار و ۷۰۰ ژورنال در زمینه هنر و انسان‌شناسی را از سال ۱۹۷۵ تا به امروز در خود جای داده است. در این پایگاه داده همچنین ۲۵۰ ژورنال اصلی در زمینه علوم و علوم اجتماعی نیز پوشش داده می­شود.
• Emerging Sources Citation Index که بیش از ۵هزار ژورنال در زمینه علوم و علوم اجتماعی و انسان‌شناسی را در خود جای داده است.
• Book Citation Index که بیش از ۶۰هزار کتاب منتخب در زمینه‌های متنوع را از سال ۲۰۰۵میلادی در خود جای داده است.
• Conference Proceedings Citation Index که شامل بیش از ۱۶۰هزار عنوان کنفرانس در زمینه­های علمی مختلف از سال ۱۹۰۰ تا به امروز می‌­شود.

بخش اعظم مقالات موجود در وب آو ساینس به زبان انگلیسی هستند بنابراین اغلب افرادی که می­ خواهند مقاله ای در وب آو ساینس منتشر کنند باید آن را به زبان انگلیسی تهیه کنند. البته این به معنای محدودبودن این پایگاه به زبان انگلیسی نیست. در ادامه درباره این موضوع برایتان صحبت خواهد شد.

زبان پایگاه‌های داده وب آو ساینس چیست؟

همان‌طور که گفته شد، زبان انگلیسی به عنوان زبان بین‌المللی ارتباطات دنیا در پایگاه وب آو ساینس هم بیشترین حجم حضور را به خود اختصاص می‌دهد. کاملا هم منطقی است؛ دانشمندان و محققان مختلف دنیا تنها زمانی می‌توانند به‌طور گسترده با هم ارتباط برقرار کنند و آثار خود را در سطحی وسیع به نمایش بگذارند که از زبانی مشترک و واحد بهره ببرند. اما در پایگاه وب آو ساینس به جز زبان انگلیسی از زبان‌های دیگر هم استفاده می‌شود.

مثلا با مشارکت چینی‌ها، پایگاه داده‌ای به زبان چینی هم در وب آو ساینس تعریف شده است. پایگاه‌های دیگری به زبان‌های پرتغالی، اسپانیایی، برزیلی، آفریقایی، کشورهایی از آمریکای لاتین و… هم در این مرکز وجود دارد. کره‌ای‌ها و روس‌ها هم بیکار ننشسته‌اند و با مشارکت و همکاری وب آو ساینس، پایگاه‌هایی مختص زبان خودشان را راه‌اندازی نموده‌اند.

در آخر

آشنایی با پایگاه‌های علمی مهم دنیا برای کسانی که می‌خواهند حضوری حرفه‌ای و تخصصی در این حیطه داشته باشند، بسیار واجب است. شما هم برای نگارش مقالات معتبر باید با این دست از مراجع آشنایی داشته باشید.

با نگارش مقالات می‌توانید به‌سادگی جای پای خود را در پایگاه ارزشمندی مانند وب آو ساینس به یادگار بگذارید. البته برای نگارش مقالاتی درجه یک و مطابق با استانداردهای جهانی نیاز دارید که مقالات ارزشمند خود را به زبان انگلیسی بنویسید و علاوه بر آن، ویراستاری دقیق و درستی را روی محتوای‌تان پیاده‌سازی نمایید.

اگر به این مهارت‌ها مجهز نیستید، اصلا جای نگرانی نیست. چرا؟‌ چون موسساتی مانند الو تز وجود دارند که به‌سادگی و از طریق وبسایت خود یعنی به‌طور آنلاین می‌توانند خدماتی مانند ویرایش عمومی، ویرایش تخصصی، ترجمه، ویرایش نیتیو، بررسی سرقت ادبی در مقالات، پارافریز و بازنویسی بخش‌های شبهه‌دار مقالات و… را انجام بدهند.

الو تز از نیروهایی خبره برای فعالیت در بخش‌های مختلف کارش کمک می‌گیرد. این نیروها علاوه بر اینکه به حیطه تخصصی‌شان بسیار واقفند، در رشته‌های تحصیلی مختلف درس خوانده‌اند و می‌توانند شما را در رشته‌های گوناگون تخصصی یاری دهند.

الو تز خوش‌سابقه است و راه ارتباط‌گرفتن با آن بسیار ساده و به فاصله چند کلیک است. پس اگر قصد ورود به دنیای علم و مقاله‌نویسی را دارید حتما با حرفه‌ای‌ها در تماس باشید تا پایه‌های تجربه‌تان براساس اصولی درست شکل بگیرد و در آینده از عهده نگارش و تنظیم انواع مقالات و مستندات علمی به‌خوبی برآیید. الو تز هم با خدمات رنگارنگش در کنارتان قرار دارد تا دشواری‌ها و چالش‌ها به حداقل ممکن برسد.